Problemy z płodnością dotykają w dzisiejszych czasach coraz więcej par. Z pomocą przychodzi medycyna, dzięki której możemy diagnozować i leczyć niepłodność zarówno partnerki, jak i partnera. Jednym z pierwszych i podstawowych kroków jest badanie nasienia (seminogram), który pozwala na ocenę płodności partnera. Przygotowanie do badania nie jest skomplikowane, wymaga jednak przestrzegania kilku zasad. W artykule dowiesz się, jak przygotować się do oddania nasienia, jakie czynniki mogą wpłynąć na wynik analizy, jakie parametry nasienia można sprawdzić oraz kiedy warto wykonać rozszerzone badanie nasienia.

Kiedy i dlaczego warto wykonać badanie nasienia?

Badanie nasienia (spermy) to jeden z najważniejszych testów, pozwalających na identyfikowanie potencjalnych przyczyn niepłodności mężczyzny i planowanie leczenia. O wykonaniu badania w konkretnym przypadku decyduje lekarz w czasie konsultacji, jednak zazwyczaj zaleca się wykonanie seminogramu w razie niepowodzeń podczas naturalnych starań o ciążę po okresie 6 miesięcy. U mężczyzn, którzy w przeszłości przebyli zabiegi np. z powodu przepukliny lub chorowali na zapalenie jąder (powikłanie po śwince) dobrze jest wykonać badanie nasienia profilaktycznie – już po podjęciu decyzji i rozpoczęciu starań. Seminogram jest ważnym elementem diagnostyki także w przypadku poronień nawracających.

Oddanie nasienia – jak się do niego przygotować?

W celu uzyskania jak najbardziej wiarygodnych wyników, a tym samym możliwości dokładniejszej oceny stanu płodności przez lekarza, przed oddaniem nasienia należy przestrzegać kilku najważniejszych zasad.

• Wstrzemięźliwość płciowa

Jednym z kluczowych czynników, które wpływają na wiarygodność badania spermy oraz parametry nasienia jest abstynencja seksualna, która powinna wynosić od 2 do 7 dni. Zarówno krótszy, jak i dłuższy okres abstynencji seksualnej może mieć wpływ na parametry koncentracji plemników, ruchliwość plemników i ich morfologię. W przypadku powtórnego badania pacjent powinien zachować taki sam okres wstrzemięźliwości płciowej.

• Używki i wysiłek fizyczny

Przed wykonaniem badania nasienia należy zachować minimum 2 dni abstynencji alkoholowej, a także ograniczyć nadmierny wysiłek fizyczny – na co najmniej dzień przed oddaniem nasienia.

• Dodatkowe wskazówki

Badanie nasienia nie powinno być wykonywane w trakcie antybiotykoterapii ani zaraz po jej zakończeniu – zaleca się, aby wykonać test po minimum 14 dniach od jej zakończenia.

Na wynik badania i parametry nasienia negatywnie wpływa także gorączka – w tym przypadku zaleca się wykonanie badania po nawet 2,5 – 3 miesiącach od jej wystąpienia.

Oddanie nasienia w klinice – co warto wiedzieć

W dniu umówionego wcześniej badania nasienia (seminogramu), pacjent zgłasza się do rejestracji i wypełnia niezbędne dokumenty. W ARTVIMED dysponujemy dwoma osobnymi pokojami dla mężczyzn. Niektórzy pacjenci mogą odczuwać stres czy dyskomfort związany z oddaniem nasienia do badania, dlatego pomieszczenia te znajdują się w odosobnionej części korytarza, z dala od miejsc, gdzie inni pacjenci oczekują na wizyty. W pokoju znajduje się umywalka, wygodny fotel oraz telewizor z filmami pomagającymi w oddaniu nasienia.

Materiał do badania należy oddać drogą masturbacji bezpośrednio do sterylnego pojemnika. Bardzo ważne jest, aby pamiętać o wcześniejszym oddaniu moczu i umyciu narządów płciowych. Mężczyzna może przyjść do kliniki z partnerką, jednak materiał oddany do badania nie może pochodzić z prezerwatywy lub stosunku przerywanego. Pokoje są zamykane od wewnątrz, są także połączone z laboratorium tzw. oknem podawczym, w którym pacjent zostawia materiał do badania, bez bezpośredniego kontaktu z personelem.

Kluczowe parametry nasienia i jego ocena

Badanie nasienia w laboratorium można podzielić na dwa etapy: ocenę makroskopową ejakulatu oraz ocenę mikroskopową preparatów nasienia.

ETAP 1: Ocena makroskopowa obejmuje analizę:

• wyglądu,
• objętości,
• lepkości,
• stopnia pH,
• czasu upłynnienia ejakulatu.

ETAP 2: W ocenie mikroskopowej bierze się pod uwagę i analizuje:

• parametr koncentracji plemników (liczbę plemników w 1 ml nasienia oraz w całej objętości ejakulatu),
• ruchliwość plemników (jakość ich ruchu w nasieniu),
• morfologię (inaczej budowę) plemników,
• obecność komórek okrągłych (w tym leukocytów).

Rozszerzone badanie nasienia – kiedy trzeba je wykonać?

W przypadku wystąpienia nieprawidłowości w podstawowych wskaźnikach nasienia, do których zaliczany jest parametr koncentracji plemników, ruchliwość czy morfologia, a także w przypadku przedłużających się problemów z płodnością (mimo prawidłowych wyników badania nasienia), lekarz może zalecić rozszerzenie badania nasienia lub testy dodatkowe, takie jak m.in.: fragmentacja DNA plemników (zwana też DFI) , test MAR , HBA , czy badanie stresu oksydacyjnego ROS (MiOXSYS) .

Rozszerzone badanie nasienia pozwala na dokładniejszą analizę dzięki zastosowaniu zaawansowanej technologii oceny. Dodatkowe parametry nasienia, które można w nim określić to m.in:

• ruchliwość plemnika – podczas badania wyznaczana jest m.in. trajektoria ruchu oraz ocena szczegółowych parametrów takich jak: VCL – całkowita droga plemnika w jednostce czasu (µm/s), VSL – droga przebyta przez plemnik po linii prostej (µm/s), VAP – matematycznie wygładzona droga przebyta przez plemnik w jednostce czasu, ALH – amplituda bocznych wychyleń główki.
• dokładna analiza morfologii plemnika – oparta o precyzyjne pomiary długości, szerokości główki i wstawki, ich kształtu, kąta ich połączenia oraz wielkości akrosomu.
• wyliczenie koncentracji komórek okrągłych (leukocytów).

Czy posiew nasienia to badanie, które pomaga w leczeniu niepłodności?

Jeśli problemy z płodnością związane są z podejrzeniem stanu zapalnego w obrębie jąder, najądrzy lub gruczołu krokowego, lekarz może zalecić posiew nasienia. Stany zapalne często przejawiają się objawami klinicznymi np. dolegliwościami bólowymi lub obecnością bakterii, leukocytów czy też dużej liczby komórek okrągłych w wyniku seminogramu. Wtedy wskazane jest wykonanie dodatkowego badania, jakim jest posiew nasienia. Dzięki niemu można zidentyfikować przyczynę dolegliwości i zaplanować odpowiednio dalsze leczenie.

Wynik badania nasienia – czas oczekiwania i interpretacja

Wynik seminogramu zazwyczaj dostępny jest do odbioru w kolejnym dniu, po którym nastąpiło oddanie nasienia, jednak nie później niż do 3 dni roboczych. Dokument przesyłany jest do pacjenta na wskazany adres e-mail, w zaszyfrowanym pliku. Bez względu na rodzaj badania, ostateczny wynik powinien zostać zinterpretowany przez lekarza, który ma pełny wgląd w sytuację medyczną pacjenta oraz historię wcześniejszej diagnostyki czy leczenia. Warto jednak zaznaczyć, że jednorazowy nieprawidłowy wynik badania nie przesądza jeszcze o ostatecznym rozpoznaniu. Pełen wynik płodności pacjenta w oparciu o badanie spermy można uzyskać na podstawie co najmniej dwóch wyników badań, wykonanych w odstępie od 6 do 8 tygodni.

Badanie nasienia – podsumowanie

Analiza nasienia mężczyzny jest ważnym krokiem w kierunku podjęcia odpowiednich działań, ustalenia metod oraz zakresu leczenia niepłodności u danej pary i zwiększenia szans na upragnioną ciąże. To podstawowe narzędzie, dzięki któremu para może otrzymać wskazówki w procesie starań naturalnych lub procedur wspomaganego rozrodu. Przygotowanie do badania nasienia wymaga przestrzegania kilku prostych zasad. Niezależnie od wyboru pakietu badań, zawierającego podstawowy lub rozszerzony seminogram czy też posiew nasienia, analizę można wykonać z próbki pobranej w czasie jednego oddania nasienia.

Badanie nasienia wymaga wcześniejszej telefonicznej rejestracji pod numerem +48 12 661 30 30.

Dowiedz się więcej: https://artvimed.pl/diagnostics/badanie-nasienia/