Diagnostyka niepłodności u mężczyzn

Badanie nasienia, to pierwsze badanie jakie wykonuje mężczyzna w celu oceny płodności. Służy ono do oceny jakości plemników ich liczby oraz aktywności w oparciu o normy wprowadzone przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization, WHO) w 2010 roku.

Istnieją dwie metody przeprowadzania badania nasienia:

Seminogram podstawowy
– manualna analiza nasienia

Badanie nasienia można podzielić na dwa etapy: ocenę makroskopową ejakulatu oraz ocenę mikroskopową preparatów nasienia. Ocena makroskopowa obejmuje analizę: wyglądu, objętości, lepkości, pH oraz czasu upłynnienia ejakulatu (płynu nasiennego) . W skład oceny mikroskopowej wchodzi ocena koncentracji, ruchliwości i morfologii (inaczej budowy) plemników. Oceniana jest również obecność komórek innych niż plemniki: komórki okrągłe (leukocyty oraz komórki plemnikotwórcze wcześniejszych etapów spermatogenezy)

Komputerowo wspomagana
analiza nasienia SCA

 Badanie jest przeprowadzane przy użyciu komputerowo wspomaganej analizy nasienia (SCA). Dzięki zastosowaniu odpowiedniego oprogramowania, możliwa jest:

  • Uszczegółowiona ocena ruchliwości plemnika – podczas badania wyznaczana jest trajektoria ruchu oraz ocena parametrów takich jak: VCL – całkowita droga plemnika w jednostce czasu (µm/s), VSL – droga przebyta przez plemnik po linii prostej (µm/s), VAP – matematycznie wygładzona droga przebyta przez plemnik w jednostce czasu, ALH – amplituda bocznych wychyleń główki.
  • Dokładna analiza morfologii plemnika – oparta o precyzyjne pomiary długości, szerokości główki i wstawki, ich kształtu, kąta ich połączenia oraz wielkości akrosomu.

Dodatkowe badania

Jednym z kluczowych czynników, które wpływają na wiarygodność badania nasienia jest wcześniejsza abstynencja seksualna, która powinna wynosić od 2 do 7 dni. Zbyt krótki okres od ostatniej ejakulacji (również drogą masturbacji) może powodować sztuczne obniżenie koncentracji plemników, a zbyt długi – zwiększenie jej przy jednoczesnym obniżeniu m.in. ich ruchliwości i morfologii.
W przypadku powtórnego (kolejnego) badania pacjent powinien zachować taki sam okres wstrzemięźliwości płciowej. Wiedząc, że będziemy udawali się na badanie nasienia, należy zachować minimum 2 dni abstynencji alkoholowej a także ograniczyć nadmierny wysiłek fizyczny na co najmniej dzień przed badaniem.
…
…

Jak się przygotować do badania ?

  1. Jednym z kluczowych czynników, które wpływają na wiarygodność badania nasienia jest wcześniejsza abstynencja seksualna, która powinna wynosić od 2 do 7 dni. Zbyt krótki okres od ostatniej ejakulacji (również drogą masturbacji) może powodować sztuczne obniżenie koncentracji plemników, a zbyt długi – zwiększenie jej przy jednoczesnym obniżeniu m.in. ich ruchliwości i morfologii.
  2. W przypadku powtórnego (kolejnego) badania pacjent powinien zachować taki sam okres wstrzemięźliwości płciowej. Wiedząc, że będziemy udawali się na badanie nasienia, należy zachować minimum 2 dni abstynencji alkoholowej a także ograniczyć nadmierny wysiłek fizyczny na co najmniej dzień przed badaniem.
  3. Badania nasienia nie powinno wykonywać się w trakcie antybiotykoterapii, należy wówczas odczekać 14 dni od jej zakończenia. Negatywnie na wynik wpływa także podwyższona temperatura m.in. wystąpienie gorączki – w tym przypadku zaleca się wykonanie badania po 2,5 – 3 miesięcy od jej wystąpienia.

Jak przebiega badanie ?

Po potwierdzeniu danych osobowych na podstawie dowodu tożsamości pacjent otrzymuje sterylny pojemnik na próbkę nasienia. Następnie kierowany jest do specjalnego pomieszczenia, w którym należy oddać materiał do analizy. Podczas oddawania nasienia mężczyźnie może towarzyszyć jego partnerka. Pokój wyposażony jest w telewizor z filmami i czasopisma o tematyce erotycznej. Tuż obok znajduje się laboratorium analityczne, tak aby nasienie mogło jak najszybciej zostać poddane ocenie.

Materiał do badań należy oddać drogą masturbacji bezpośrednio do pojemnika, po wcześniejszym oddaniu moczu i umyciu narządów płciowych. Konieczne jest oddanie całości materiału, jeśli z jakiś powodów część nasienia została oddana poza pojemnik należy o tym poinformować personel wykonujący badanie.

Niemal za połowę przypadków par, które bezskutecznie starają się o dziecko, odpowiada czynnik męski. Dlatego diagnostyka męskiej niepłodności nie może być pomijana.

Najczęściej zadawane pytania

Czy mogę oddać materiał do badania poza laboratorium ?

W wyjątkowych przypadkach materiał może zostać dostarczony do kliniki z domu. Należy wówczas dostarczyć próbkę do laboratorium najpóźniej do 40 minut od momentu ejakulacji (proszę zanotować na pojemniku godzinę oddania nasienia). Podczas transportu do laboratorium nasienie nie powinno być poddawane wstrząsom a także wahaniom temperatury (optymalna temperatura transportu to 20-37°C).

Czy mogę oddać materiał do badania poza laboratorium ?

W wyjątkowych przypadkach materiał może zostać dostarczony do kliniki z domu. Należy wówczas dostarczyć próbkę do laboratorium najpóźniej do 40 minut od momentu ejakulacji (proszę zanotować na pojemniku godzinę oddania nasienia). Podczas transportu do laboratorium nasienie nie powinno być poddawane wstrząsom a także wahaniom temperatury (optymalna temperatura transportu to 20-37°C).

Jak długo czeka się na wynik badania ?

Wynik badania nasienia podstawowego dostępny jest tego samego dnia - po ok. 2 godz. od wykonania badania. W przypadku rozszerzonego badania komputerowego, badania fragmentacji chromatyny DNA oraz testów HBA i MAR wyniki są dostępne na następny dzień

Jaki jest prawidłowy wynik seminogramu ?

Zgodnie z aktualnymi kryteriami WHO z 2010 roku prawidłowy wynik badania ogólnego nasienia wynosi:

  • objętość ejakulatu: ≥ 1,5 mL,
  • pH: 7,0 - 8,0,
  • liczba plemników: ≥ 15 mln/mL,
  • liczba plemników w ejakulacie: ≥ 39 mln,
  • odsetek plemników o prawidłowej ruchomości: ≥ 32% z ruchem postępowym, ≥ 40% całkowitego ruchu,
  • morfologia (budowa): ≥ 4% plemników o prawidłowej budowie,
  • leukocyty w osadzie nasienia: < 1 mln/mL

Powiązane artykuły

Fundusze Europejskie