Co to jest – Zespół policystycznych jajników (PCOS)
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet w wieku rozrodczym. Charakteryzuje się nieprawidłową pracą jajników, która prowadzi do zaburzeń owulacji, zwiększonego stężenia androgenów (męskich hormonów płciowych) oraz występowania mnogich pęcherzyków w jajnikach widocznych w badaniu ultrasonograficznym. PCOS jest zespołem objawów, a nie pojedynczym zaburzeniem, a jego przebieg może mieć duże różnice indywidualne, zależnie od konkretnej pacjentki
Objawy PCOS
PCOS wpływa na wiele aspektów zdrowia kobiety – od cyklu miesiączkowego po metabolizm. Najczęściej obserwuje się:
- nieregularne miesiączki lub ich brak,
- objawy nadmiaru androgenów, takie jak trądzik, nadmierne owłosienia (hirsutyzm) czy wypadanie włosów a nawet łysienie,
- trudności z zajściem w ciążę związane z zaburzeniami owulacji,
- tendencję do przybierania na wadze i insulinooporność.
Przyczyny i mechanizmy
Dokładna przyczyna PCOS nie została w pełni poznana. Wskazuje się na połączenie czynników genetycznych i środowiskowych. Nadmierna produkcja androgenów zakłóca prawidłowe dojrzewanie pęcherzyków w jajnikach, co prowadzi do braku owulacji. Istotną rolę odgrywa także insulinooporność, która sprzyja zaburzeniom metabolicznym i dodatkowo nasila objawy zespołu.
Diagnostyka i leczenie
Rozpoznanie PCOS opiera się na kryteriach klinicznych, badaniach hormonalnych oraz ultrasonografii. Leczenie nie jest jednakowe dla każdej pacjentki i zależy od objawów oraz planów dotyczących macierzyństwa. Może obejmować farmakoterapię regulującą cykl miesiączkowy, leczenie objawów androgenizacji, leczenie zaburzeń metabolicznych czy modyfikację stylu życia. Odpowiednie postępowanie pozwala poprawić komfort życia i zmniejszyć ryzyko powikłań metabolicznych, takich jak cukrzyca typu 2 czy choroby sercowo-naczyniowe.
