W ramach miesiąca profilaktyki raka piersi, na najczęściej zadawane na ten temat pytania odpowiada nasz specjalista – dr n. med. Marcin Mika
Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka piersi?
Choć w przypadku większości nowotworów nie potrafimy precyzyjnie określić jednego czynnika odpowiedzialnego za ich powstanie, to należy przyjąć, że chorobę wywołuje najczęściej zespół wielu czynników związanych z nałogami, standardem i stylem życia, wykonywanym zawodem, a nawet formą spędzania wolnego czasu. Zdaniem ekspertów, blisko 70% nowotworów złośliwych jest wynikiem działania szkodliwych czynników związanych ze stylem życia, dietą oraz otaczającym nas środowiskiem.
Do głównych czynników rakotwórczych wpływających na zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy zaliczamy: palenie tytoniu, dieta i sposób odżywiania, zakażenia i wirusy, czynniki zawodowe, dzietność, nadużywanie alkoholu i zanieczyszczenie środowiska. Należy też wspomnieć o genetycznych uwarunkowaniach niektórych nowotworów kobiecych w tym raka piersi i jajnika – u tych kobiet szczególnie ważny jest odpowiednio prowadzony skrining jak i przeprowadzenie badań genetycznych.
Jak często wykonywać samobadanie piersi, na czym polega, jak się do niego przygotować?
Samobadanie piersi to bardzo ważny element profilaktyki raka piersi. Pozwala na wykrycie zmian na wczesnym etapie choroby nowotworowej, kiedy szanse na wyleczenie są największe. Nie zapominajmy, że rak piersi mimo że najczęstszy wśród nowotworów złośliwych u kobiet, dobrze się leczy i w większości przypadków wcześnie wykryty jest w 99% wyleczalny.
Piersi najlepiej badać raz w miesiącu, między szóstym a dziewiątym dniem cyklu. Dobrze, gdy będzie to zawsze ten sam dzień.
Według niektórych specjalistów samokontrola piersi prowadzona systematycznie może przyczynić się w znacznym stopniu do obniżenia umieralności z powodu raka piersi.
Samobadanie piersi nie jest trudne. Składa się z dwóch głównych etapów: oglądania piersi i badania palpacyjnego.
Samobadanie piersi zaleca się wykonywać:
- Począwszy od 20 roku życia
- Raz w miesiącu
- Najlepiej tydzień po miesiączce, gdy piersi nie są obolałe lub obrzmiałe
- Samobadanie powinno być przeprowadzane dokładnie i bez pośpiechu. Powinno obejmować oglądanie piersi w lustrze oraz badanie dotykowe, zarówno w pozycji stojącej jak i leżącej
Jakie objawy mogą nas niepokoić?
Pierwsze objawy raka piersi można zauważyć podczas samobadania. Co powinno nas zaniepokoić ? Szanowne Panie, obserwujcie swój biust. Wszelkie zmiany, których wcześniej nie było, mogą świadczyć o nowotworze.
Należy skontaktować się z lekarzem, jeśli zaobserwowano następujące objawy:
- Zmiana wielkości lub kształtu biustu
- Zmiana struktury piersi w tym wyczuwalny guzek w piersi
- Zmiana koloru skóry na biuście
- Obrzęk czy ból piersi
- Zmiana w obrębie brodawek lub wyciek z brodawek
Czy obecność guza zawsze oznacza nowotwór, jakie mogą być inne objawy?
Wczesna wykrywalność nowotworów ma kluczowe znaczenie dla skuteczności terapii onkologicznej. Chorzy z nowotworami rozpoznanymi we wcześniejszych stopniach zaawansowania mają znacznie większe szanse na wyleczenie. Potencjalne objawy raka powinny skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty. Warunkiem sukcesu jest czujność onkologiczna, która powinna obowiązywać zarówno lekarzy, jak i społeczeństwo.
Początkowe fazy rozwoju nowotworów złośliwych często są bezobjawowe lub skąpo objawowe. Wczesne objawy raka bywają niecharakterystyczne i uznawane za związane z banalnymi schorzeniami, takimi jak przeziębienie lub niestrawność.
Dlatego tak ważne jest regularne samobadanie, a co jest z tym związane poznanie swojego ciała. Dzięki temu wszelkie zmiany, nieprawidłowości w naszym ciele mogą być szybko zauważone i zbadane przez lekarza.
Kiedy należy wykonać USG piersi, na czym polega, jak przebiega, jak się do niego przygotować o czym należy poinformować lekarza przed badaniem, jak często wykonywać?
Jednym z badań obrazowych wykorzystywanych w diagnostyce nowotworów piersi jest USG piersi. Wykonywane jest najczęściej u młodych kobiet, u których ze względu na gruczołową budowę piersi, lepiej sprawdza sie jako metoda skriningu niż mammografia, która jest zalecana w połączeniu z USG u starszych kobiet. Dzięki USG piersi możliwe jest wychwycenie nawet kilkumilimetrowych zmian obecnych w piersi.
Badanie najlepiej przeprowadzić w pierwszej połowie cyklu, tuż po miesiączce, ponieważ w późniejszym czasie badanie może być utrudnione poprzez nadmierne gromadzenie się wody w piersiach zależne od wpływu hormonów płciowych.
Kiedy należy wykonać mammografie a kiedy USG (dla kogo USG dla kogo mammografia)?
Obydwa badania pozwalają na wykrycie podejrzanych zmian w piersiach. Jednak nie jest wszystko jedno, które badanie zrobimy, gdyż każde w nieco inny sposób obrazuje tkanki, z których zbudowana jest pierś.
Po czterdziestce bardziej miarodajna jest mammografia, toteż od niej zaczynamy. Ale nie możemy na niej poprzestać, zwłaszcza jeśli bierzemy hormony. Oba badania wykonujemy obowiązkowo przed rozpoczęciem terapii hormonalnej. Do mammografii zawsze powinien kwalifikować lekarz. To bardzo ważne, ponieważ od wywiadu zależy interpretacja wyników.
Czy antykoncepcja hormonalna zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi?
Antykoncepcja hormonalna w niewielkim stopniu zwiększa ryzyko rozwoju raka piersi. Dlatego bardzo ważne jest wykonanie badania USG piersi przed jej włączeniem oraz okresowa kontrola w trakcie jej stosowania.
Wiemy już jakie czynniki zwiększają ryzyko raka piersi, a czy mamy możliwości zbadania, czy jesteśmy dziedzicznie obciążone nowotworem piersi?
Dziedziczny rak piersi dotyczy kobiet, u których w rodzinie były zachorowania na raka piersi lub jajnika. W przypadku podwyższonego ryzyka rozwoju raka piersi w rodzinie lekarz może zasugerować wykonanie testu w kierunku mutacji genetycznych genu BRCA 1/2 i konsultację w poradni genetycznej. W przypadku obciążenia mutacją ryzyko rozwoju raka jest dużo wyższe. Dlatego ważne jest objęcie takich kobiet szczególną opieką.
Szanowne Panie, na koniec jeszcze raz przypomnimy, że samobadanie piersi jest bardzo ważne i musimy o nim pamiętać nie tylko w „Październiku, miesiącu profilaktyki raka piersi” ale przez cały rok.
Naszemu specjaliście dr n. med. Marcinowi Mice dziękujemy za konsultacje dotyczące samobadania piersi, a w Wszystkim Paniom przypominamy o regularnym wykonywaniu badania USG piersi.
